Ресей Федерациясының үкіметі «достық» елдерден бірқатар тауарларды, соның ішінде азаматтық қаруды Ресейге әкелуге 35 пайыздық баж салығын енгізді. Төлемдер 15 желтоқсанда күшіне енеді. «МК» сарапшысы, «Аңшылық және балық XXI ғасыр» журналының қару-жарақ редакторы Александр Кудряшовтың айтуынша, бұл шешімнің нәтижесінде отандық азаматтық қарулар бұдан да қымбаттауы мүмкін.
Бірақ негізгі экспорттаушы елдердің бірі – НАТО мүшесі болғанына қарамастан азаматтық қаруды жеткізетін Түркия бұл жағдайдан айтарлықтай пайда көре алады.
Еске салайық, қорғаныс міндеттері бір ұңғылы тегіс ұңғылы, спорттық және аңшылық винтовкаларға, зымырандарға, тегіс ұңғылы қаруларға арналған патрондарға, пневматикалық қаруларға арналған оқтарға қатысты болады. Желтоқсанның ортасынан бастап «достық» елдерде шығарылған бұл тауарларға қосымша ақы алынады.
Индустрия және сауда министрлігі бұған дейін кәсіпорындармен және бірлестіктермен бірлесіп өнім топтарының тізімін бекіткенін түсіндірді. «Бұл сапасы мен ассортименті жағынан еш кем түспейтін отандық аналогтары бар өнімдер», — деп сендірді департаменттегілер.
МК сарапшысы Александр Кудряшовтың айтуынша, Индустрия және сауда министрлігінің мәліметінше, шетелдік аналогтардан кем түспейтін отандық қару жай ғана қымбаттайды.
– Нәтижесі мынадай болады – отандық қару-жарақ пен патрондардың бағасы көтеріледі, – деді ол. – Олар қазір де, шынын айтқанда, аса төмен емес, бірақ одан да жоғары болады.
Бұл жерде, меніңше, мәселе басқаша: қай елдер «достық» деп саналады? Өйткені, қазір «достық» елдерден әкелуге жалпы тыйым салынған. Оның үстіне, «достық» елдердің өздерінен, мысалы, АҚШ немесе Канада. Сондықтан бұл шешімге дейін біз қару-жарақ әкелудің жолдарын іздедік, олар Өзбекстан мен Қазақстан арқылы шағын топтамамен келді.
Осыған сәйкес сұрақ туындайды: Қазақстан арқылы не өтті – ол қымбаттай ма, жоқ па? Қарудың «достық» елден әкелінетінін кеден қалай анықтайтынын тәжірибе ғана көрсетеді. Ал оның қымбаттауы 100 пайызды құрайды. Оның үстіне отандық өндірушілер де оның соңынан еретін болады.
Кудряшовтың айтуынша, Ресейде шынымен де шетелдік қаруды алмастыратын нәрсе бар. Алайда жақын арада азаматтық қару шығаратын жаңа зауыттардың пайда болуы екіталай.
— Бізде «Сайга», «Вепр» мылтықтары бар. Бұл, әрине, қарудың сәл басқа класы, қарапайымырақ. Бірақ бұл көліктер сияқты болады деп қорқамын. Көліктерге баж салығы көтерілген кезде бұл біздің автоөнеркәсіптің дамуына көмектеспеді. Ал біздің көліктердің бағасы жай ғана көтерілді. Қару-жарақпен де солай болады. Біздің зауыттар шетелдіктердің орнын басатын нәрсе жасауы екіталай, отандық өндірушілер қолда бардың бағасын жай ғана көтереді.
Сарапшының пікірінше, қазір Ресейді азаматтық қарумен айтарлықтай көлемде қамтамасыз ететін Түркия бөлек тұр.
– Қару-жарақтың негізгі экспорттаушысы – осы жағдайға қатты көтерілген Түркия қазір ресми түрде көп қару-жарақ сатып, бірте-бірте шетелдіктерді, әсіресе итальяндықтарды алмастыруда. Ал Түркия біз үшін «достық» елдер тізімінде жоқ.
Түрік қару шеберлері үшін бұл жай ғана сыйлық болады. Қазіргі уақытта олар өте қарқынды дамып келеді. Зауыттарға келетін болсақ, біздің елде ештеңе салынбайды, тек шағын цехтар ғана. Түркияда мемлекет пайызсыз несие беріп, зауыт салуға жер телімін тегін береді. Бізде керісінше — алдымен сізге көп ақша салу керек, содан кейін ғана бірдеңе салуға тырысыңыз.