28 тамызда еліміз Кеншілер күнін 75-ші рет тойламақ. Ең ірі ұлттық көмір компанияларының бірі «СУЭК» АҚ бас директоры Максим БАСОВ мереке қарсаңында ресейлік энергетика нарығындағы жағдай мен негізгі үрдістер туралы айтып берді.

— Максим Дмитриевич, сізде көмір өнеркәсібінің барлық қызметкерлерін Шахтер күнімен құттықтауға рұқсат етіңіз! Кеншілер кәсіби мерекелерін қандай көңіл-күймен қарсы алуда? Батыс санкцияларынан бас тартпайсыз ба?

– Кеншілер қиыншылықтан көңілі қалатын адамдар емес. Біздің жұмысымыз оларсыз болмайды. Бір мәселе болды, енді басқасы, бірақ түбегейлі жағдай өзгерген жоқ. Иә, Еуропа жабылды, Ресей көмірінің импортына эмбарго салды, бұл жағымсыз. Бірақ еуропалық нарық біз үшін басымдыққа ие болмады. Еуропа бірнеше жылдан бері көмірден бас тартамыз деп қорқытып келеді және Ресейдің арнайы операциясы үшін емес, климаттың өзгеруіне зиянды әсер еткені үшін басқа елдердің барлығын бұған көндірді. Олар өткен қарашада Глазгода өткен климаттық саммитте көмірді пайдалануға тыйым салу туралы декларацияға қол қойғылары келді, бірақ ол нәтиже бермеді, өйткені көптеген елдер нақты энергия тапшылығына тап болды. Бірақ біз бұл үрдісті ұстандық. Біз басқа аймақтардағы — Азиядағы, Латын Америкасындағы, Африкадағы серіктестерімізбен жұмыс істедік, шығысқа жеткізуді кеңейттік, сондықтан еуропалық нарықты жоғалту біз үшін апатты болған жоқ.

— Ресейлік көмір әлі де сұранысқа ие нарықтар туралы айтып берсеңіз?

– Саясатты алмасаңыз, көмір, тек орыс емес, барлық жерде сұранысқа ие. Өткен жылы көмірге тыйым салу және климатты сақтау туралы әңгімелердің аясында әлемде көмір тұтыну 6 пайызға өсіп, тағы бір рекорд орнатты – 7,4 миллиард тонна. Ал бұл өсуді қазір тоқтату екіталай – Жер халқының саны өсіп жатыр, экономиканы электрлендіру жалғасуда, бірқатар елдерде индустрияландыру қарқынды жүріп жатыр. Осы процестердің барлығында көмірді алмастыратын ештеңе жоқ: жаңартылатын энергия тым тұрақсыз және күрделі энергетикалық инфрақұрылымды қажет етеді, атом қымбат, табиғи газды қажет жерге жеткізу оңай емес. Сондықтан, Ресейдің көмірінен бас тартқан технологиялық дамыған Еуропаның өзі өз кеніштерін ашып, балама жеткізушілерді, ең алдымен, АҚШ пен Австралиядан іздеуге мәжбүр. Ресейге қарсы еуропалық санкциялардан шынымен кім пайда көреді.

Өткен жылы Ресейдің арнайы операциясына дейін Еуропада көмір тұтыну қалай өскенін білесіз бе? Германияда көмірге деген сұраныс 24 пайызға, Францияда 51 пайызға, Италияда 72 пайызға, Испанияда 4 еседен астам өсті. Санкциялардан туындаған тапшылықтың орнын толтыру үшін Еуропа балама нарықтарда көмір сатып алуды ұлғайтып, көмірді басқа тұтынушылардан тікелей ұстап тұруы керек. Ал олар өз кезегінде Ресейден экспортты арттыруға мәжбүр. Басқа нұсқалар жоқ. Сондықтан Қытайға, Оңтүстік Кореяға, Жапонияға, Тайваньға, Вьетнамға, Түркияға, Мароккоға, Үндістанға жеткізулеріміз тұрақты болып қалады және тіпті өседі, әсіресе Үндістанға. Сонымен қатар, біз үшін жаңа клиенттер бар, мысалы, Бразилияда.

Иә, менің ойымша, Еуропа да Ресейден жеткізілетін заттардың бір бөлігін ұстап тұрудың нұсқаларын іздейді. Австралиялық немесе Индонезиялық көмір саяси тұрғыдан дұрысырақ шығар, бірақ оны әлі де Жердің басқа жағынан әкелу керек. Қазірдің өзінде Еуропада электр қуатының бағасы тарихи шыңға жетті, ал қыста ол одан да қымбаттауы мүмкін. Бұл еуропалық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін төмендетеді, бұл еуропалық саясаткерлерді ғана емес, қарапайым азаматтарды да алаңдатады. Еуропада өмір сүру деңгейі қаншалықты жоғары болса да, еуропалықтар энергия үшін 2000 еуролық есепшот төлегісі келмейді. Сондықтан еуропалықтар ресейлік энергетикалық компанияларға қарсы санкция енгізуге асықпайды.

– Санкциялар көмірге деген сұраныстың артуына және бұрын көмір тапшылығынан зардап шекпеген нарықтарда тапшылықтың туындауына ықпал еткен екен? Санкциялар ресейлік көміршілерге сыйлық болды деп айта аламыз ба?

— Жоқ, бұл бізге сыйлық емес, ауыр сынақ. Біз ең дамыған көлік инфрақұрылымын құрған премиум еуропалық нарықтың жоғалуын сыйлық деп атауға болмайды. Сонымен қатар, санкциялар технологиялық дамыған елдерден құрал-жабдықтар мен бөлшектерді жеткізуді шектейді, онсыз өндірістің қазіргі деңгейін ұстап тұру айтарлықтай қиын. Ал басқа нарықтардағы сұраныс еуропалық нарықтан мүлдем өзгеше болуы мүмкін. Көмірдің басқа сорттары қажет, біз үшін басымдыққа ие болмаған басқа өнімдер – сол кокс, металлургиялық көмір, көмірді терең өңдеу өнімдері. Біз мұның бәрін өндіре аламыз, бірақ бұл үлкен күрделі шығындар, ал жаңа нарықтарға логистика жүк тасымалдауға, жол салуға, порттарды кеңейтуге де қосымша шығындармен байланысты… Демек, біз үшін санкциялар классикалық дағдарыс, біз білетіндей. , қауіптерді де, мүмкіндіктерді де әкеледі.

— СУЭК қауіптерді азайту және жаңа нарықтардағы мүмкіндіктерді пайдалану үшін қабылдап жатқан шаралар туралы толығырақ айтып беріңізші.

«Біз тек өндіріс үшін қауіпті деңгейге жетудің алдын алуға тырысамыз. Жабдықтарды жеткізуде проблемалар туындады – біз бірнеше жылдан бері қарқынды жұмыс істеп келе жатқан машина жасауды дамыту саласындағы бағдарламаларымызды іске асыруды жеделдеттік. Тіпті серіктестікте арнайы бөлім де ашылды. Бізде Ресейдің Сібір мен Қиыр Шығысында жақсы өндіріс орындары бар, біздің сервистік кәсіпорындарымыздың негізінде олар үнемі жаңа өнім түрлерін игереді, конвейерлерге, экскаваторларға, жүк тиегіштерге және басқа да жабдықтарға қосалқы бөлшектер шығарады және олар мұны өте жоғары деңгейде жасайды. әлемдік деңгей. Біздің бір кәсіпорынның – Кузбасстың Сиб-Дамель, Хакасияның Черногорский РМЗ, Приморьедегі Артемовский РМУ өнімдерінің тау-кен техникаларының мамандандырылған көрмелерінен жүлделі орын алмағаны есімде жоқ. Бүгінде біз Қытай, Үндістан, Латын Америкасындағы серіктестердің көмегімен өнім желісін кеңейтіп, ресейлік аналогтарға көшіп, балама жеткізушілерді іздеп жатырмыз. Біз импортты алмастыру жөніндегі мемлекеттік бағдарламаларға қатысамыз. Батыс бізге техника жеткізгісі келмейді – жарайды, бұл мәселе, бірақ біз оны шешеміз.

Сонымен қатар, біз халықаралық бәсекеге қабілеттілікті сақтау үшін маңызды болып табылатын өндіріс тиімділігін арттыру бағытында ауқымды жұмыстар атқарудамыз. Біз Бурятия мен Кузбасста көмір сапасын басқарудың заманауи жүйесін құрдық және жетілдіруді жалғастырудамыз, жарақаттарды азайту үшін маңызды шахталарда геопозициялау жүйелерін енгізіп жатырмыз, бірқатар процестерді роботтандыру және автоматтандыру жүргізілуде.

Жаңа нарықтарға келетін болсақ, біз де тұтынушылардың бізге өздері жүгіретінін күтпейміз. Біз сұраныстарды зерделеуге, жаңа нарықтарда белсенді жұмыс істеуге, сату кеңселерін ашуға тырысамыз. Қазірдің өзінде Қытайда 3 кеңсеміз бар, Жапонияда, Тайваньда, Индонезияда, Кореяда, Африкада кеңселеріміз бар, бас кеңсе БАӘ-де. Біз көмірге мұқтаж тұтынушыларға барынша жақын болуға тырысамыз. Әр кеңсе тұтынушылар үшін цифрлық қызметтерді білдіреді, бұл қоймалар, көліктер, әртүрлі көлемдегі өнімдерді жеткізу мүмкіндігі, бұл икемді көзқарас және өнім желісін кеңейту. Сонымен, еуропалық санкцияларға қарамастан, біз сатуды қысқартуды емес, керісінше арттыруды көздеп отырмыз, бұл ел үшін де, көмірді аймақтар үшін де, біздің қызметкерлер үшін де кеншілер отбасыларының қаржылық әл-ауқаты үшін аса маңызды.

— Кеншілер отбасыларының, кеңірек айтсақ, көмірлі өңірлердің әл-ауқаты тек жалақыға ғана емес, әлеуметтік инвестицияға да байланысты. Соңғы жылдары көміршілердің әлеуметтік салаға да, қоршаған ортаға да белсенді түрде инвестиция құйып, қоғамды қатты тітіркендіретін табиғатқа тигізетін зиянын азайтуға мүмкіндік беретініне үйреніп қалдық. Логистика мен өндіріс шығындарының өсуі жағдайында көмір өнеркәсібін «жасылдандыру» үрдісі азырақ байқала ма?

— Өнеркәсіптің «жасылдандыру тенденциясы» көміршілердің қоймалар мен порттардағы тазарту құрылыстары мен шаңды басу жүйелерін салуға жұмсаған ауқымды инвестицияларымен байланысты екенін дұрыс атап өттіңіз. СУЭК, айтпақшы, тазарту құрылыстарын іске асыруда әрқашан көшбасшы болды және қоршаған ортаға залал келтіруге қатысты жанжалдарға іс жүзінде қатысқан жоқ. Біз жыл сайын топырақты мелиорациялауға, тазарту құрылыстарын салуға, көмір зауыттары үшін заманауи сүзгілерді салуға, көмір шаңын басатын жүйелерді енгізуге және табиғи ресурстарды қалпына келтіру шараларына шамамен 3 миллиард рубль жұмсаймыз. Көмір өнеркәсібінің имиджін өзгертуге шынымен үлес қосқан соңғы жоғары өнімді жобалардың ішінде мен Кузбасстағы барлық шахталарымызда модульдік су тазарту қондырғыларының құрылысын, Красноярск станцияларында электр сүзгілерінің құрылысын атай аламын, бұл көбірек түсіруге мүмкіндік береді. 95,5%-дан астам жанармайдың жануынан болатын зиянды заттардың, Кузбасстағы, Краснояр өлкесіндегі және Алтайдағы электр станцияларының жылуымен ескі қазандықтар, бұл парниктік газдар шығарындыларын жылына 1 миллион тоннаға азайтуға мүмкіндік береді. Ал бізде бұл инвестицияларды қысқартуға негіз жоқ, өйткені бұл халық үшін, аймақтар үшін және қазір қоршаған ортаны қорғау мәселелеріне алаңдайтын дүние жүзіндегі тұтынушыларымыз үшін маңызды. Бұл жалпы үрдіс, ол тек Еуропа немесе Америкамен байланысты емес.

Әлеуметтік инвестициялар туралы да осыны айтуға болады. Егер біз жұмыс істейтін аумақтардағы өмір сүру сапасын жақсартуға инвестиция салуды тоқтатсақ, тау-кен өнеркәсібі моноқалаларындағы адамдар жай ғана тарай бастайды, содан кейін көмір компанияларына ешқандай жаһандық сұраныс көмектеспейді. Сондықтан біз қолайлы қалалық ортаны құру, ардагерлерді, жастарды және басқа да осал әлеуметтік топтарды қолдау, әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту жөніндегі барлық бағдарламаларымызды жалғастырамыз.

– Бұл жоспарлардың барлығы қандай резервтердің есебінен жүзеге асады? Бүгін ресейлік компаниялар үшін халықаралық қаржы нарықтары жабық…

— Біз ішкі ресурстарға сүйеніп, әр бөлімше жұмысының тиімділігін арттырамыз. Жалпы, экономиканың әртүрлі сегменттеріндегі жұмыс маған басқару шешімдерінің рөлін ешқашан бағаламау керектігін үйретті. Қазір компания менеджмент сапасын арттыру және бюрократизацияны азайту бойынша көптеген жұмыстарды бастады, біз бұл көрсеткіш бойынша ең тиімді әлемдік компаниялардың деңгейіне жеткіміз келеді. Бұл қазірдің өзінде қаржылық нәтижеге әсер етуде. Біз қызметкерлерді оқыту және жұмысын бағалау жүйесіне көбірек көңіл бөлеміз, ұжымдарымыздың шығармашылық әлеуетін ашуға тырысамыз. Бұл өсу мен тиімділікті арттырудың сарқылмайтын дерлік резерві.

Біз үшін тағы бір маңызды резерв – өндірістік процестерді цифрландыру және автоматтандыру. Бұл жаһандық бәсекеге қабілеттілікті сақтаудағы басты мәселе. Русагродағы бұрынғы жұмысым кезінде біз бұл компанияны цифрлық технологиялар саласындағы әлемдік көшбасшылардың біріне айналдырдық, ал қазір СУЭК-те де осындай міндеттер тұр.

Көріп отырғаныңыздай, алдымызда өндірістік, әлеуметтік және коммерциялық салаларда көптеген міндеттер тұр, жай ғана көңіл бөлуге уақыт жоқ. Біз тау-кен аймақтарындағы өмірді сақтап, жақсартқымыз келеді, өнімдердің жаңа түрлерін және жаңа нарықтарды дамытқымыз келеді және біз ең ірі әлемдік көмір жеткізушілердің үштігіндегі өз орнымызды сақтап қалғымыз келеді. Халыққа сенімді энергия мен жылу көзі қажет болғанша, біз өз жұмысымызды істеп, көмірді өндіріп, тұтынушыларға жеткіземіз. Өйткені, көмір өнеркәсібінің болашағын анықтайтын санкциялар немесе олардың жойылуы емес, адамдарға пайдасы.

Осы сәтті пайдалана отырып, компаниямыздың атынан әріптестерімді мерекелерімен құттықтап, жаңа табыстар мен жетістіктер, ең бастысы денсаулық пен отбасылық амандық тілеймін.

Фото: СУЭК баспасөз қызметі

Сұхбаттасқан Александр Юдельсон

Жазылу

Ресей
АҚШ
Франция
Германия
Қытай
Италия
Түйетауық
Испания
Красноярск
Жапония
Корея
Үндістан
Бразилия
Австралия
БАӘ
Кузбасс
Хакасия
Бурятия Республикасы

Бөлісу

«Московский комсомолец» газетінде 2022 жылғы 23 тамыздағы No 28852 жарияланған.

Газет тақырыбы:
«Еуропалық санкцияларға қарамастан, біз сату көлемін азайтуға емес, арттыруға көңіл бөлеміз»