26 қазанда Мемлекеттік Дума 2023-25 ​​жылдарға арналған бюджет жобасын бірінші оқылымда қарады. Спикер Вячеслав Володин мұны санкция және блокада деп атады. Коммунистердің жетекшісі Геннадий Зюганов – оны оқығанда көңіліңді түсіретін бюджет. Ал қаржы министрі Антон Силуанов қана жобаның заңгері ретінде оны мүмкіндігінше қорғады. Және ол қорғады.

Фото: duma.gov.ru

Дума лоббилеріндегі шайқастар қызу болды. Бірақ бұған себеп — сәрсенбі күні депутаттар жаңа бюджет жобасын талқылады. Тіпті Вячеслав Володин де қобалжыды. Төменгі палата спикері бүгінгі бюджет жобасы «біз бірінші рет бетпе-бет келіп отырған жағдайда қабылданып жатқанын» атап өтті.

— Әр жылдың бюджеті бұрынғылардан өзгеше. Қазіргісі басқа. Санкциялар мен блокада белгілі бір із қалдырады», — деді Володин Қаржы министрі Антон Силуановпен «Единая Россияның» фракциялық отырысында.

Ал бұдан бұрын социалистік-революционерлермен және коммунистермен болған осындай кездесулерде алдымен Сергей Миронов, содан кейін Геннадий Зюганов бюджет жобасын нақты атқылауды ұйымдастырды.

Оңшыл орыстардың көшбасшысы әскери ғылымға жұмсалатын алдағы үш жылдық кезеңге арналған бюджеттің қысқартылуына таң қалды. «Егер біз ұлттық қорғанысқа, соның ішінде әскери ғылымға инвестиция салмасақ, біз жай ғана артта қаламыз. Ал бұл көрсеткіште бізде не бар? Мен сізге айтайын: алдағы үш жылда 30% қысқарту болады », — деді Миронов эмоцияларын жасырмады.

Геннадий Зюганов одан да қатал болды. «Жоба 14 бөлімнен тұрады. 11 секция үшін кесу мүмкін емес жерлерде кесу жұмыстары жүргізілуде. Фармацевтика әдетте сынып ретінде жойылады. 10 таблетканың 8-і шетелдік, ал қалғандары импорттық заттардан тұратын елде. Құдай сақтасын, олар дәрі-дәрмекке санкция салады, не істейміз?».

Дума мүшелерінің алдында сөйлеген сөзінде Антон Силуанов жаңа бюджеттің барлық оң және теріс жақтарын сараптауға тырысты. Негізгі кемшілігі — бұл бағалаудың тапшы және бүкіл үш жылдық кезеңге арналған. 2023 жылы сіз мықтап бекітілген белдіктермен өмір сүруге тура келеді, содан кейін бұл сәл жеңілірек болады. Қаржы министрлігі басшысының айтуынша, биылғы жылы бюджет тапшылығы 1,3 триллион рубльді құрайды. Келесі жылы ол 2,9 триллионды құрайды, бірақ кейін ол төмендейді. Нәтижесінде, ведомствоның болжамы бойынша 2025 жылға ел қарызсыз енеді. Силуанов жаңа бюджеттің негізгі міндеттеріне тоқталды. Министр төрт негізгі мақсатты атады: әлеуметтік сала, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, елдің технологиялық тәуелсіздігі, жаңа аумақтарды дамыту.

– Азаматтарды әлеуметтік қамтамасыз ету – біздің абсолютті басымдығымыз. Жәрдемақылар, матқапитал толығымен бюджетке кіреді. Зейнетақыны 1000 рубльге индекстеу болады. Сақтандыру зейнетақысының орташа мөлшері 21 862 рубльді құрайды», — деді Силуанов.

Қаржы министрлігі басшысының айтуынша, келесі жылы әлеуметтік төлемдерді индекстеу 12,3% деңгейінде күтілуде. Бірінші балаға аналық капитал төлемдері 589,6 мың рубльді құрайды. Екіншісіне (біріншісіне ата-анасы ақша алмаған жағдайда) – 779 мың. Сондай-ақ жобада жеңілдікті ипотека, тұрғын үй несиесін ішінара өтеуге субсидиялау, ауруханаларды жөндеу, мектептерде кәсіптік бағдар беру қарастырылған. Ірі қалаларда жеті кампус салу жоспарлануда. Бұған 82 миллиард рубль жұмсалады. Министр жаңа жоғары санатты оқу орындарының құрылуымен құрылыс аяқталатынын айтты.

Ең ауыр мәселелердің бірі – импортты алмастыру мәселесі де қолға алынбақшы. Рас, қазір бұл атау «технологиялық тәуелсіздік» болып өзгерді. Оған бюджетте 1 триллион 700 миллиард рубльден астам қаражат қарастырылған. Оның ішінде ғылыми-өндірістік база құру және инвестициялық жобаларды жеңілдетілген несиелендіру, сұранысты ынталандыру. Негізгі бағыттары – электроника және ұшақ жасау. Қаржы министрлігі электроника инженерлеріне сегіз жаңа өндіріс орнын құруға уәде беріп, оның орнына олардан кемінде 500 дайын жоба күтеді. Министрлер кабинетінің қаржылық блогына сәйкес отандық авиацияның болашағы ТУ-214, MS-21, Superjet және Baikal үшін. Өндіріске бюджеттен 216 миллиард рубль, Ұлттық әл-ауқат қорынан тағы 500 миллиард рубль бекітілді.

Жалпы, бюджеттің кірістері мен шығыстарының схемасы төмендегідей. 2023 жылы кірістер 26,1 триллион рубль, 2024 жылы — 27,2 триллион рубль, 2025 жылы — 28 триллион рубльге жуық болады деп жоспарлануда. Шығындар – 2023 жылы – 29 триллион рубль, 2024 жылы – 29,4 триллион рубль, 2025 жылы – 29,2 триллион рубль.

Шығындар келесідей бөлінеді: бірінші орында әлеуметтік саясат – 7,343 трлн. рубль немесе жалпы шығыстардың 25,3%-ы. Екінші орында – ұлттық қорғаныс, оған 4,98 триллион рубль немесе бюджеттің 17 пайызы беріледі. Ұлттық қауіпсіздік пен құқық қорғау органдарына 4,417 триллион рубль бөлінген, бұл шығыстардың 15 пайызын құрайды.

Жобаны талқылау қызу өтті. Тіпті мінберден Думаның бюджет және салық комитетінің басшысы Андрей Макаров та наразы болды. Парламентарий, бір қарағанда, бұл болжам «қашмар-қалаш ​​түс» емес екенін айтты. Бірақ бір нюанс бар: «Табыс жағынан негізгі көз – мұнай. Қазір өндірісіміз төмендеп жатыр, біз оны бағаның шегін енгізетін елдерге сатпаймыз деп мәлімдедік. Біз бюджетте көрсетілген мөлшерде сата аламыз ба?» Макаров бұл арада жобаны бірлесіп орындаушылар Думаның 31 комитеті құжатқа оң пікірлерін бергенін атап өтті.

Соған қарамастан, Дума депутаттары үш сағаттан астам кеңескеннен кейін бюджет жобасын бірінші оқылымда қабылдады. 319 депутат қолдап, 80-і қарсы дауыс берді. Қалыс қалғандар болған жоқ. Еске салайық, «Единая Россия» парламенттің төменгі палатасында 324 орынға ие. РФ Коммунистік партиясынан – 57, «Әділетті Ресей – ақиқат үшін» партиясынан – 27, Мемлекеттік Думадағы ЛДПР фракциясынан – 21 депутат бар.