Ресейдегі астық орағы қорқынышты бюрократияға толы болды: егін жинауға қауіп төніп тұр

Биыл егін жинау күресі жаңа ереже бойынша өтеді. 1 шілдеден бастап Ресейде бастырылған астық бойынша қатаң есеп беру енгізілді. Енді бидай немесе арпаның әрбір масағы салмағы бойынша есептеліп, нақты уақыт режимінде ауыл шаруашылығы бөліміне тапсырылуы тиіс. Бұл, атап айтқанда, постскрипттер мен алаяқтықтың алдын алу үшін жасалады. Бірақ астық өсірушілер үшін сұраныс айтарлықтай бас ауруы мен уақыт пен ақшаны тікелей жоғалтуға айналады.

Ресейдегі астық орағы қорқынышты бюрократияға толы болды: егін жинауға қауіп төніп тұр

Астық жинау туралы есеп берудің жаңа жүйесі дәнді дақылдардың әрбір килограммын статистикада есепке алуды және Ауыл шаруашылығы министрлігіне онлайн режимде тапсыруды көздейді. Әйтпесе, өндіруші айыппұл түріндегі ауыр әкімшілік жауапкершілікке тартылады.

Бөлім жоспарлағандай, бұл операцияға ешқандай шығын келмейді және шаруаға бірнеше минут кетеді. Интернетте арнайы жасалған қосымшада компьютердегі түймені басып, үгітілген нанның салмағы туралы деректерді жіберу жеткілікті.

Дегенмен, мұның бәрі қағазда ғана тегіс көрінеді. Шынайы өмірде хабар жіберу үшін бастырылған дәнді өлшеу керек. Бірақ мұны шенеуніктер ескермеді. Орта және шағын ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің таразылары жоқ, жалпы алғанда мұндай қондырғылар барлық ірі ауылшаруашылық кәсіпорындарында да жоқ.

– Бұған дейін есеп беріп, қанша нан бастырғаныңызды қайдан білдіңіз? – деп сұраймын Ростов облысынан келген таныс фермер.

«Комбайн егістік шабады, астық бункерге түседі», — деп жауап береді. — Олар 5 тонна. Бір егінге жиналған бункерлердің саны менің егін жинауымның салыстырмалы түрде дәл көрсеткіші болды. Сонымен қатар, көптеген фермерлер өнімдерін сақтауға жіберетін элеваторда таразылар бар. Онда бәрі реттелген. Жаңа ережеге сәйкес, барлық бастырылған астық — элеваторға тасымалдайтындар да, астық қоймаларымызда сақталатындар да өлшенуі керек.

Бүгінде мұндай кадрлар теледидардан көрсетілмейді. Жалпы ауыл шаруашылығы, оның ішінде астық үшін күрес үрдістен шығып кетті. Ал жеңілдетілген нұсқада нан жинау схемасы келесідей көрінеді. Егістікте комбайн шыбықтарды шабады, таза астық сақтау бункеріне түседі. Ол толған бойда жүк көлігі көтеріліп, бункердегі заттар шанаққа құйылады. Содан кейін комбайн тағы да егіс алқабынан өтеді, ал жүк көлігі жүктің келесі «порциясын» күтіп тұр. Қабылдау пунктін егістіктен бірнеше ондаған шақырым жерде орналастыруға болатындықтан, жүк машинасында, әдетте, тіркемесі бар, ол да астықпен толтырылады. Тағы да көлік жүргізбеу және жанармай үнемдеу.

Онлайн есеп беру міндеті айтарлықтай күрделене түседі. Өндіруші салмақ бөлмесі бар ферманы тауып, оған қызмет ететініне келісуі керек. Бұл қызмет, әрине, ақылы, ол 700 рубльді құрайды. Яғни, жүктелген КамАЗ таразыға түседі — 700 рубль. Содан кейін астық бар тіркеме таразыға түседі — тағы 700 рубль, барлығы 1400.

Біз брутто аламыз — астықтың машинамен салмағы. Бірақ Ауыл шаруашылығы министрлігі нетто – жүктің таза салмағын білуі керек. Қайтар жолда, жүк түсіргеннен кейін, қазірдің өзінде бос көлік таразыдан өтеді — вагонның бүйірінен бөлек және оның тіркемесі бөлек. Бұл желіні анықтаудың жалғыз жолы. Бұл тағы 1400 рубль.

Ресейдегі астық орағы қорқынышты бюрократияға толы болды: егін жинауға қауіп төніп тұр

Бір сапар үшін астық өсіруші өз қалтасынан салмақ бойынша 3 мың сомға жуық ақша шығарады екен. Осы уақытқа дейін қосымшалардың көзқарасы бойынша мұндай сәт түседі: таразыда бірінші рет тұрған көліктің өзі екінші рет болғаннан ауыр. Өйткені ол лифтке немесе экономиканың ағымына бара жатып, жанармайдың бір бөлігін жағып жіберді.

Салмақ бекетінде көліктің көп мөлшері жиналып, кезекте тұруға тура келеді. Шаруалар айтқандай — кейде бірнеше сағат. Осы бірер сағаттан бері нан шаппайтын – астық тиейтін жері жоқ егістікте комбайн тұр.

– Егін науқанында, әр сағат бізге қымбат болса, таразыда бос тұру керек. дейді өсірушілер. – Жаңбыр жаууы мүмкін, сосын егістікке мүлдем кірмейміз, жаңбырлы ауа райында комбайн шөп шабмайды. Егін жинау науқаны ұзаққа созылып кету қаупі бар.

Фермерлер бункерлер бойынша алдыңғы есеп өте дәл емес екендігімен келіседі, олар 5-10% қатеге жол береді — жоғары немесе төмен. Бірақ егін жинау әрқашан қысқа мерзімде жүргізілді, ал бүгінде ең бастысы — егінді жинау және оны далада қалдырмау.

Аграрлық жаңашылдыққа қатысты «Ауыл сағаты» бағдарламасының жүргізушісі, экономика ғылымдарының кандидаты Игорь Абакумовты сұраған едік.

«Ресейдің оңтүстігіндегі көптеген фермерлердің өздерінің астық қоймалары бар және егінді элеваторға апармайды», — дейді ол. Неліктен сақтау үшін ақша төлеу керек? Олар нарыққа қажетті уақытта өнімді шығару үшін жақсы баға күтеді. Мемлекет бұл резервтерді білмейді. Олар бар сияқты, бірақ олар жоқ сияқты. Енді бұл астық статистикалық есептерде де көрсетілуі керек, сондықтан салмақ бақылауынан өтуі керек.

Диқандар мұндай бұрылысқа мүлдем дайын емес. Олар үшін астықты бағаламаудың еш қисыны жоқ, өйткені ол үшін мемлекеттен субсидия, грант, субсидия алады. Дегенмен, мәселе анық: бәрі салмақ бөлмесінен өтуі керек. Айтпақшы, таразылар, ең қарапайым, құны 2-2,5 миллион рубль. Олар мұндай мөлшерде сатылмайды. Содан кейін, оларда таразы (бөлек мөлшерлеме) және механик — сондай-ақ мөлшерлеме болуы керек. Мемлекет онлайн бақылауды қаласа, бұл шығындарды өздері төлесін.

– Ал, астықты есеп бермегендерге қандай жаза қарастырылған?

– Сомалар әлі анықталған жоқ, алғашқы екі айда ешкімге айыппұл салынбайды деп отыр. Бірақ әкімшілік жауапкершіліктен басқа мемлекеттік статистиканы бұрмалағаны үшін қылмыстық жауапкершілік те қарастырылған. Бұл қазірдің өзінде ауыр әрекет. Диқандар басын тырнап жатыр дегендей: енді бұл не – Сталин тұсында енгізілген үш масақ туралы жаңа заң? Егер сіз қате деректерді хабарламасаңыз немесе жібермесеңіз, «фанфарға дейін күркірейсіз бе»?

Жаңа бұйрық 1 шілдеден бастап күшіне енуі керек, бірақ кейбір оңтүстік аймақтарда ол қазірдің өзінде қолданылуда. Облыстық ауыл шаруашылығы министрліктерінде дауылды жиындар өтіп, шенеуніктер диқандарға «партия мен үкіметтің саясатын» түсіндіріп жатыр.

Бірақ кейбір өндірушілер егістіктен бидай алатын элеваторда таразы барын және оны элеваторға кірер алдында неге өлшейтінін қалай түсіндіруге болады? Өйткені, «иық» 10 немесе 30 шақырым болуы мүмкін. Таразы бекетінде жарты күн тұрған жүк көлігінің жүргізушісіне кім төлейді? Оның ыстық тазалау науқанындағы жалақысы ұшу санына байланысты. Далада жүк көлігін күтіп тұрған комбайншыға кім төлейді?

Шенеунiктердiң «саусақ басуға» деген ұмтылысы орақ науқанының қарқынына қымбатқа түседi.